شهریار تبریز - آذر کریم‌زاده: نسل جدیدی از ابرپروژه‌ها شامل شهرهای جدید «هوشمند» است که گامی مسئولانه به سوی پایداری است. سایر پروژه‌های بزرگ به مردم کمک می‌کنند تا در هماهنگی با محیط زیست زندگی کنند که از حفظ منابع گرفته تا محافظت از مردم در برابر بلایای طبیعی و در عین حال منافع اقتصادی را در بر می‌گیرد. توسعه مجدد شهری به لطف پروژه‌های محلی گام‌های بزرگی به جلو برداشته است، اما رویکردهای جدید به طور ایده آل به شهرهای پررونق در مقیاس بزرگ کمک می‌کنند. ابرپروژه‌ها، عظیم، غول پیکر و آینده‌نگر هستند. اینها ممکن است برای مثال، آسمان‌خراش‌هایی با سیستم‌های حمل و نقل "چندهسته‌ای" یا پل‌های مقاوم در برابر زلزله باشند.
در این یادداشت در مورد ابرپروژه‌ها، به ویژگی‌های آنها و آنچه آنها را به ابزارهای شگفت‌انگیزی برای توسعه در جوامع همیشه در حال تغییر ما تبدیل می‌کند، نگاهی می‌اندازیم.
پروژه‌های بزرگ علی‌رغم ماهیت متنوع آنها که بسیار وسیع، پیچیده و منحصر به فرد هستند، چشم‌اندازی آینده‌نگرانه و نوآورانه به ارمغان می‌آورند که قادر به تغییر محیط‌های ما است. پروژه‌های بزرگ معمولاً به سرمایه‌گذاری‌های کلان - که گاهی به میلیاردها می‌رسد - و مشارکت‌های مطمئن و جدی در ورای مرزها و بخش‌ها نیاز دارند. نوآورانه و پیچیده، آنها خود با برنامه‌های کاربردی متعددی سر و کار دارند. این پروژه‌ها که به بهترین فنآوریها مجهز شده‌اند، اغلب در آستانه طراحی و مهندسی قرار دارند و پایه‌های توسعه آینده را می‌سازند. پروژه‌های بزرگ اغلب در پاسخ به جمعیت رو به رشد، زیرساخت‌های فرسوده یا عدم دسترسی به آب، انرژی یا فنآوری‌های هوشمند پیشرفت می‌کنند. همانطور که برای سیستم‌های حمل و نقل، آنها گاهی اوقات به پل‌های طولانی‌تر یا شبکه‌های عرضی گسترده نیاز دارند.
مزایای پایدار ابرپروژه‌ها
دو دهه گذشته شاهد افزایش پروژه‌های بزرگ، طرح‌های ساخت‌وساز عظیم در همه بخش‌ها و هزینه‌های میلیاردها دلاری بوده است. گستره وسیع ژئوپلیتیک راه را بیش از پیش جهت مشارکت‌های فرامرزی خصوصی و دولتی هموار کرده است و هم سرمایه‌گذاران و هم تصمیم‌گیرندگان را به این پروژه‌های پرسود جذب می‌کند.
ابرپروژه ها اغلب با حل چالش‌های بزرگ همراه هستند، اما تاریخ نشان داده است که اطمینان از اینکه راه‌حل‌های وعده داده شده بدون آسیب رساندن به محیط زیست واقعاً ارائه می‌شوند یا نه، امری بسیار پیچیده است. امروزه دیگر منافع سرمایه‌گذاران در بطن یک پروژه مطرح نیست، بلکه دستیابی به نتایج پایدار اهمیت دارد. شیوه‌های ساخت‌وساز - که به دلیل نیاز به صرفه‌جویی در منابع و «راه‌حل‌های سبز» جدیدی که توسط دیجیتالی‌سازی به وجود آمده است - در حال حاضر پروژه‌هایی را ایجاد می‌کنند که محیط‌زیست را در اولویت قرار می‌دهند. ابرپروژه‌های جدید حتی فراتر از این هم رفته، از حفظ منابع طبیعی و شهرهای هوشمند گرفته تا حفاظت از جوامع در برابر تغییرات آب و هوایی را نیز مدنظر قرار می‌دهند.
ساخت‌وساز آینده شهری به نفع محیط زیست
به جای واکنش به اثرات مضر اعمالی که به محیط زیست آسیب می‌زند، چرا ساختارهایی ایجاد نکنیم که به نفع محیط زیست باشد؟ مثال‌هایی چون شهر هوشمند و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های چندملیتی مانند شبکه‌های عظیم انرژی تجدیدپذیر که انتشار کربن و وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کاهش می‌دهند را می‌توان در نظر گرفت.
این کلانشهرها از A تا Z ساخته شده‌اند و از آنجایی که آنها مجبور نیستند با چالش‌های زیست‌محیطی که قبلاً در شهرهای فعلی ریشه‌دار شده‌اند، دست و پنجه نرم کنند، وقتی نوبت به محیط‌زیست می‌رسد، کار خود را با یک طرح خام شروع می‌کنند. بُعد دیجیتال از ابتدا در زیرساخت‌های کلیدی مانند جاده‌ها، سیستم‌های آب و شبکه‌های برق به منظور بهینه‌سازی مصرف انرژی ادغام شده است. از مرکز فنآوری Konza در کنیا تا منطقه تجاری بین‌المللی سونگدو در کره، این ابرشهرهای آینده از نظر اندازه و وسعت منابع و همچنین به عنوان زمینه‌های آزمایشی برای استفاده گسترده از فنآوری‌های هوشمند که بالقوه قادر به کاهش آسیب‌های مراکز شهری روی محیط زیست هستند الهام‌بخش بوده‌اند.
کنترل هزینه‌ها در بطن ابرپروژه‌ها
برنامه‌ریزان پیش‌بینی‌ها برای حفظ مشارکت‌ها و همچنین هزینه‌ها را در طول اجرای پروژه‌های بزرگ کاهش می‌دهند و ثبات بلندمدت پروژه را به خطر می‌اندازند. ابرپروژه‌های موفق به خوبی برنامه‌ریزی شده‌اند و به مهارت‌های گسترده، کنترل‌های قابل اعتماد و تجزیه و تحلیل دقیق ریسک نیاز دارند. در نظر گرفتن ملاحظات اقتصادی، اجتماعی و نهادی از ابتدای فرآیند تضمین کننده بازده قابل توجه سرمایه‌گذاری در بلندمدت و تأثیر مثبت و پایدار بر جامعه است.
یک پروژه بزرگ بهترین راه برای پیوند ملتها، فنآوریها و ذهن‌های نوآور است. این مجموعه از منابع در مورد دستیابی به چیزهای دست نیافتنی بی‌نظیر است. به عنوان مثال، افزایش سطح دریاها، اسکان میلیون‌ها نفر و امکان دسترسی به فنآوری‌های آینده برای کل مناطق. پروژه‌های بزرگ در سرتاسر جهان به صورت جاه‌طلبانه‌ای در حال توسعه هستند و زندگی روزمره روستائیان و ساکنان شهرها را به شدت متحول می‌کنند. برخی در آستانه تکمیل هستند، برخی دیگر در دهه‌های آینده انتظار می‌رود به سرانجام برسند. هنگامی که به درستی برنامه‌ریزی شوند، بسیاری از آنها محور تغییرات مثبت هستند.
فنآوری‌های همیشه هوشمند
نوآوری در مقیاس بزرگ در رابطه با فنآوری هوشمند میتواند برای اپلیکیشن هایی با هر اندازه در مراکز شهری مفید باشد. هر شهری که در معرض مشکل رشد جمعیت و زیرساخت‌های قدیمی قرار دارد، نمیتواند کاربرد پتانسیل داده‌های بزرگ و اینترنت اشیاء را نادیده بگیرد. به عنوان مثال، شهر سانتاندر در اسپانیا به عنوان شهر آینده مورد تحسین بسیاری قرار می‌گیرد و اکنون به عنوان متصل‌ترین شهر اروپا به حساب می‌آید که از سال ۲۰۱۰، هزاران حسگر برای نظارت بر پارکینگ، سطح مونوکسیدکربن و موارد دیگر نصب شده است. داده‌های جمع‌آوری شده در حال حاضر به کاهش ۲۵ درصدی هزینه‌های انرژی کمک کرده است. کلانشهرهای دیگری مانند سنگاپور، بوستون و آرهوس از نوآورترین شهر اسپانیا که موفقیت خود را مدیون رویکرد منسجم خود در پذیرش فنآوری‌هایی است که میتواند ردپای اکولوژیکی آن را کاهش دهد، مشاوره دریافت کرده‌اند.
ابرپروژه‌های آینده در خدمت منافع زیست‌محیطی
گزارش‌های سلامت با محوریت محیط‌زیست نیاز به اقدام فوری و شدید دارند که ابرپروژه‌ها می‌توانند سهم بزرگی در این رابطه داشته باشند. در اینجا چند ایده آینده‌نگرانه وجود دارد که برخی از آنها هنوز کامل نشده‌اند:
· نیروگاه‌های زمین‌گرمایی: برای مدیریت افزایش شدید تقاضا برای باتری‌های لیتیومی، استارتآپ کالیفرنیایی پیشنهاد ساخت نیروگاه‌هایی با قابلیت استخراج لیتیوم، روی و منگنز از آب دریا را دارد.
• آکوانت، دریاچه‌هایی در صحرا: شرکت ژاپنی شیمیزو قصد دارد دریاچه‌های مصنوعی در بیابان‌ها ایجاد کند. گفته می‌شود که این دریاچه‌ها که از طریق شبکه‌ای از کانال‌ها از آب دریا پر شده‌اند، دما را کاهش داده و رطوبت را افزایش می‌دهند.
• باستان‌شناسی شهری: این پروژه که به ادغام معماری و اکولوژی در شهر می‌پردازد، پس از طوفان کاترینا، یک ابرساختار شناور به نام NOAH در شهر نیواورلئان را طرح‌ریزی کرد. این معماری- اکولوژی شهری که شامل صفحات خورشیدی، توربین‌های بادی و سیستم‌های جمع‌آوری و ذخیره‌سازی آب است، میتواند در تمام مناطق شهری ساحلی مورد استفاده قرار گیرد.